Альцгеймер ауруы: жадты қорғау қажет болғанда

05.06.2025

Бәріміз де кейде ұмытшақтықпен бетпе-бет келеміз — кілтті қайда қойғанымызды ұмытып қалуымыз, біреудің есімін есімізге түсіре алмауымыз немесе бір сұрақты бірнеше рет қоюымыз мүмкін. Күнделікті өмірдің қарбаласында мұндай сәттер көбіне елеусіз қалады.

Алайда егер мұндай ұмытшақтық жиілеп, адамның күнделікті істеріне кедергі келтіре бастаса және бұл жағдай туыстары мен жақындарын алаңдатса — мұны жай ғана шаршау деп қабылдауға болмайды. Бұл — елеулі белгі болуы мүмкін.

Альцгеймер ауруы — бұл ми жасушаларының біртіндеп зақымдалып, жойылуына байланысты дамитын прогрессиялы жүйке жүйесінің ауруы. Бұл дерт жадының, ойлау қабілетінің, сөйлеудің, айналаны қабылдаудың және кеңістікте бағдарлаудың бұзылуына әкеледі.

Аурудың алғашқы кезеңдерінде белгілері жеңіл болуы мүмкін. Бірақ уақыт өте келе ол адамның өз бетімен өмір сүру қабілетін, өз-өзіне күтім жасау дағдыларын, тіпті жақындарын тану мүмкіндігін де жоғалтады.

Алғашқы белгілерді қалай тануға болады?

Альцгеймер ауруының бастапқы кезеңі көп жағдайда жас ерекшелігі ретінде қабылдануы мүмкін. Есте сақтау қабілетінің әлсіреуі немесе назардың төмендеуі көбіне шаршау мен күйзелістің салдары деп түсіндіріледі.

Алайда егер мұндай өзгерістер тұрақты сипат алып, үнемі байқалатын болса — бұл ескерусіз қалдыруға болмайтын белгі. Мұндай жағдайда дәрігерге дер кезінде қаралу өте маңызды.

Төмендегі белгілерге назар аударыңыз:

Жиі ұмытшақтық — әсіресе жақында болған оқиғаларға қатысты. Мысалы: адам таңғы асын не жегенін, кіммен сөйлескенін немесе жаңа ғана қолданған затты қайда қойғанын есіне түсіре алмайды.
Сөйлеу дағдыларының бұзылуы — сөз табу қиындайды, бір сөзді бірнеше рет қайталайды, таныс ұғымдарды сипаттап айтуы мүмкін («жазатын нәрсе» — қалам орнына).
Таныс жерде адасу — адам үйіне апаратын жолды ұмытып қалады, жақсы білетін аумақта бағыттан жаңылады немесе тәуліктің қай мезгілі екенін түсінбей қалады.
Күнделікті өмірге қызығушылықтың төмендеуі — ынта-жігер азаяды, бейжайлық, ашушаңдық пайда болады, адам жақындарынан алшақтай түседі.
Қарапайым істерді орындауда қиындықтар — бұрын жеңіл орындалған әрекеттер (мысалы, тамақ әзірлеу, теледидар қосу) енді қиындық тудырады.

Егер сіз жоғарыда аталған белгілердің кем дегенде бірнешеуін байқаған болсаңыз — маманға уақтылы жүгінуден тартынбаңыз. Альцгеймер ауруының алғашқы кезеңдерінде оны баяулату, ал науқастың өмір сапасын ұзақ уақыт бойы сақтау — әбден мүмкін.

“ЭМИРМЕД” емханасы сізге диагноз қоюдан бастап, әр кезеңде кешенді көмек пен қолдау көрсетуге дайын.

Альцгеймер ауруы не себепті дамиды?

Ғылыми зерттеулер қарқынды жүргізіліп жатқанымен, қазіргі медицина Альцгеймер ауруының нақты бір ғана себебін әлі анықтай алған жоқ. Алайда бүгінгі таңда бұл дерттің ми құрылымындағы бұзылыстармен тікелей байланысты екені белгілі:

Патологиялық ақуыздардың (бета-амилоид және тау-ақуыз) жиналуы — бұл заттар нейрондарды зақымдап, олардың арасындағы байланысты бұзады.
Мидағы қан айналымы мен зат алмасудың бұзылуы — бұл жағдайлар жасушалардың өлуіне және танымдық (когнитивті) функциялардың әлсіреуіне әкеледі.
Тұқымқуалаушылық бейімділік — егер ата-ананың немесе жақын туыстың бірі Альцгеймер ауруымен ауырған болса, бұл аурудың даму қаупі артады.
Жасқа байланысты өзгерістер, әсіресе келесі қауіп факторларымен қатар келсе:
- артериялық гипертония;
- қант диабеті;
- артық салмақ (семіздік);
- созылмалы стресс;
- аз қозғалысты өмір салты;
- темекі шегу және алкогольге тәуелділік.

Аурудың даму қаупі

Альцгеймер ауруының даму қаупі 65 жастан кейін айтарлықтай артады, дегенмен, өкінішке қарай, бұл дерт 40–50 жаста да пайда болуы мүмкін.

Диагностика

Когнитивтік (ойлау мен есте сақтау) бұзылыстарды диагностикалау — бұл кешенді, бірнеше кезеңнен тұратын үдеріс, оның мақсаты — есте сақтау мен зияткерлік қызметтің бұзылу себептерін нақты анықтау.

“ЭМИРМЕД” емханасында біз келесі заманауи әдістерді қолданамыз:

Невропатологтың кеңесі — толық анамнез жинау, туыстарымен сұхбат жүргізу, нейропсихологиялық бағалау.
Магниттік-резонанстық томография (МРТ) — мидың құрылымын бейнелеу және Альцгеймер ауруына тән атрофиялық өзгерістерді анықтау.
Электроэнцефалография (ЭЭГ) — мидың электрлік белсенділігін бағалап, басқа жүйке жүйесі ауруларын жоққа шығаруға көмектеседі.
Бас және мойын тамырларының ультрадыбыстық зерттеуі (УЗДГ) — миды қанмен қамтамасыз ету деңгейін тексеруге мүмкіндік береді.
Лабораториялық зерттеулер — деменцияның басқа себептерін жоққа шығару үшін (В12 витаминінің тапшылығы, қалқанша безінің қызметінің бұзылуы, инфекциялар және т.б.).
Нейропсихологиялық тестілеу — есте сақтау, зейін, сөйлеу және логикалық ойлауды нақты бағалау.
Қосымша мамандардың кеңесі — клиникалық көрініске байланысты: психиатр, эндокринолог, кардиолог, психолог.

Барлық мәліметтер негізінде дәрігер жеке терапия және бақылау жоспарын жасайды.

Аурудың даму қарқынын қалай бәсеңдетуге болады?

Қазіргі таңда Альцгеймер ауруын толық емдейтін дәрі жоқ. Дегенмен, оның прогрессін айтарлықтай баяулатуға, симптомдарды жеңілдетуге және науқас пен оның отбасының өмір сапасын жақсартуға мүмкіндік беретін әдістер бар.

Медикаментозды терапияны тағайындау — жүйке импульстарын жеткізуді жақсартатын және мидың жасушаларының бұзылуын бәсеңдететін препараттар.
Қосымша ауруларды емдеу — гипертония, диабет, атеросклероз сияқты жағдайларды бақылау; олар аурудың даму жылдамдығына әсер етеді.
Психологиялық және психотерапевтік қолдау — науқасқа және оның жақындарына.
Тұрмыс жағдайын ұйымдастырудағы көмек — ортаны бейімдеу, күн тәртібін сақтау, дұрыс тамақтану және физикалық белсенділік туралы ұсыныстар.
Тұрақты бақылау және динамикалық қадағалау — жағдайдың өзгерісін бақылап, емді уақтылы түзету үшін.
Туыстарға арналған білім беру бағдарламалары — науқаспен қарым-қатынас жасау, күтім көрсету дағдыларын үйрету.

Бұл науқастың туыстары үшін бұл үлкен эмоционалдық сынақ екенін түсінеміз. Сондықтан оның қасында әрдайым көмекке дайын мамандар тобы болады.

Альцгеймер ауруының даму қаупін қалай төмендетуге болады?

Аурудан толық қорғану мүмкін емес, бірақ оның пайда болу қаупін айтарлықтай азайтуға болады. Әсіресе, 50 жастан кейін алдын алу шараларын қарастыру маңызды.

Дәрігердің кеңестері:

Миыңызды жаттықтырыңыз: күн сайын оқыңыз, кроссворд шешіңіз, шет тілдерін үйреніңіз, оқығаныңызды талқылаңыз — миға тұрақты жаттығу қажет.
Физикалық белсенді болыңыз: жаяу жүріңіз, жүзумен, би мен йогамен айналысыңыз — күніне кемінде 30 минут.
Ұйқы режимін сақтаңыз: созылмалы ұйқының жетіспеушілігі жадқа кері әсер етіп, когнитивтік бұзылыстар қаупін арттырады.
Стресті азайтыңыз: тұрақты демалу, тыныс алу жаттығулары, медитация немесе хобби эмоциялық теңгерімді сақтауға көмектеседі.
Қарым-қатынаста болыңыз: белсенді әлеуметтік және отбасылық іс-шараларға қатысу ми қызметін жақсартады.
Денсаулығыңызды бақылаңыз: қандағы қант, қан қысымы мен холестерин деңгейін қадағалап, дәрігерге уақытылы қаралыңыз, қажетті тексерулерден өтіңіз.

Альцгеймер ауруы — тек медициналық диагноз ғана емес, сонымен бірге үлкен өмірлік сынақ. Бұл шыдамдылықты, қолдауды және кәсіби көмекті қажет етеді.

Егер өзіңізде немесе жақын адамыңызда алаңдататын өзгерістерді байқаған болсаңыз — уақытты текке жоғалтпай, дәрігерге жазылыңыз.

Запись на прием в EMIRMED

Запишитесь на прием сегодня, легко, быстро, удобно

Новости и акции